ေကာ့ဂြန္းဂူ

*****ေကာ့ဂြန္းဂူ*****

ေကာ့ဂြန္းဂူသည္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႕ဖက္မွ ၂၈-မုိင္၊ ဖားအံျမိဳ႕မွ ၈-မုိင္၊ သံလြင္အေနာက္ဖက္ရွိ ဘားကပ္ေက်းရြာမွ ၂-မုိင္၊ သံလြင္အေနာက္ဖက္ရွိ ေကာ့ဂြန္းေက်းရြာမွ ႏွစ္ဖာလုံအကြာရွိ အျမင့္ေပ ၁၀၀၀၊ အလ်ားေပ ၆၀၀၀ ရွိေသာ ထုံးေက်ာက္ေတာင္အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည့္ ေကာ့ဂြန္းေတာင္တြင္ တည္ရွိသည္။ ေကာ့ဂြန္းဂူသည္ အလ်ား ေပ-၁၃၀၊ အနံ ေပ-၇၀၊ အျမင့္ ၂၅-ေပရွိျပီး တစ္ဖက္ပိတ္ဂူျဖစ္ကာ ေက်ာက္စက္ပန္းစြဲ၊ ေက်ာက္စက္မိုးေမွ်ာ္မ်ားလည္း ရွိသည္။ ဂူအ၀သည္ ေက်ာက္ကမ္းပါးယံအမိုးေနာက္တြင္ ရွိေသာေႀကာင့္လည္းေကာင္း အေရွ႕အရပ္သို႔မ်က္ႏွာမူသျဖင့္ ေနေရာင္ရေသာေႀကာင့္လည္းေကာင္း မိုးပက္ျခင္း စုိထိုင္းထိုင္းျဖစ္ေနျခင္းတို႔ ကင္းေ၀းသည္။

*****ေနာက္ခံသမုိင္း*****

ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၄၁၉-တြင္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ မႏုဟာမင္းကိုတိုက္ခုိက္သျဖင့္ သထုံပ်က္သည္။ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားကိုလည္း ယူေဆာင္သြားသည္။ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာေသာ မုတၱမမိဖုရားသည္ ေကာ့ဂြန္းဂူသို႔ေရာက္ရွိပုန္းေအာင္းေနသည္။ ပုန္းေအာင္ေနစဥ္အတြင္း ေကာ့ဂြန္းဂူႏွင့္ ဂူအနီးနားတစ္၀ုိက္တြင္ ေစတီ၊ဆင္းတု၊ရုပ္ႀကြမ်ားကို ဂူတြင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ေကာ့ဂြန္းဂူႏွင့္ပတ္သက္၍ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားကို ေအဒီ ၁၉-ရာစု အေစာပုိင္းကပင္ ေရွးေဟာင္းႏွင့္သမုိင္းပညာရွင္မ်ားက ကြင္းဆင္းေလ့လာျခင္း၊ ဂ်ာနယ္မ်ား ႏွစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ ျပန္လည္ေဖၚျပျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၂၇-၁-၁၈၂၇-တြင္ ျဗိတိသွ်သံအမတ္ႀကီး ဂၽြန္ကေရာ့ဖုိ႔ေရာက္ခဲ့ကာ ၁၈၃၅-တြင္ ေကာ့ဂြန္းဂူသို႔ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ သုေတသနပညာရွင္ ရစ္ခ်တ္တင္ပယ္က ေကာ့ဂြန္းဂူရွိ နံရံကပ္ဆင္းတုမ်ားကို တန္ ၅၀၀-ရွိေသာ သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္လွ်င္ပင္ အုတ္ခြက္အားလုံး၏ ထက္၀က္မွ်ကိုပင္ မသယ္ေဆာင္ႏုိင္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ၁၈၃၆-တြင္ ဂ်ပ္ဆင္အဘိဓာန္ျပဳစုသူ ဆရာယုဒသန္ေခၚ မစၥတာဂ်က္ဂ်ပ္ဆင္ယုဒသန္ႏွင့္အဖြဲ႔ ေရာက္ရွိကာ ယင္းအဖြဲ႔ထဲမွ ေဟာင္း၀တ္မယ္လ္ကြန္သည္ ၁၈၄၀-တြင္ သူ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ခြင့္လွည့္လည္စဥ္-ဟူေသာ စာအုပ္တြင္ ေကာ့ဂြန္းဂူအေႀကာင္းကို အေသးစိတ္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၈၉၁-တြင္ ေက်ာက္စာ၀န္ မစၥတာေတာ္စိန္ခိုႏွင့္အဖြဲ႔၊ ၁၈၉၂၊ ဧျပီ-တြင္ ေမဂ်ာအာရ္စီတမ္ပယ္ႏွင့္အဖြဲ႔တို႔ ေရာက္ရွိကာ ၄င္းတို႔၏မွတ္တမ္းတြင္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ား၏ ဓါတ္ပုံမွတ္တမ္းမ်ားကိုပါ ေဖၚျပသည္။ ေတာ္စိန္ခုိမွတ္တမ္းတြင္ ၁၄-ရာစု၊ ထုိင္းအကၡရာဟု ယူဆရသည့္ သစ္သားဆင္းတုသုံးဆူကို ယူေဆာင္သြားသည္ဟု ဆုိသည္။ ၁၉၄၀-၄၁-တြင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနညႊန္ႀကားေရး၀န္ေဟာင္း ဦးလူေဖ၀င္းႏွင့္ ေဒါက္တာဂ်ီ၊အိတ္(ခ်္)လုစ္တို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၅၈-တြင္ ဦးဖိုးလတ္၊ဗုိလ္မႈးဘရွင္၊ ႏုိင္ပန္းလွ၊ ေဒါက္တာဂ်ီ၊အိတ္(ခ်္)လုစ္တို႔က ေကာ့ဂြန္းဂူသို႔သြားေရာက္ကာ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာန၏ ထိမ္းသိမ္းမႈေအာက္တြင္ ထားရွိႀကသည္။

*****သုတေ၀ျဖာ ရႈခ်င္စရာ*****

အ၀င္၀ေဘးဖက္ရွိ ေက်ာက္ေတာင္နံရံတြင္ ဆင္းတုမ်ား၊အုတ္ခြက္ဆင္းတုမ်ား၊ အေျခပုိင္းတြင္ ေခတ္လက္ရာဆင္းတုမ်ား၊ ၀င္ေပါက္အနီး ေက်ာက္ေတာင္ေအာက္ေျခနားတြင္ မြန္ဘာသာျဖင့္ေရးထုိးေသာ မင္စာမ်ား၊ အလယ္တြင္ မင္စာႏွင့္ေက်ာက္ရုပ္ႀကြ(သုံးခ်ပ္)မ်ားကို ေတြ႔ရသည္။ ဂူ၏အေမြအႏွစ္မ်ားကို ငါးမ်ိဳးခြဲျခားျပီး ေလ့လာႏုိင္ပါသည္။

၁။ထုိင္ေတာ္မူဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား

ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားသည္ တမူထူးျခားစြာ ႏွစ္ဆူ၊သုံးဆူ၊ေလးဆူတြဲ၍ ထုလုပ္ထားသည္။ တာ၀တႎသာတြင္ နိမၼိတရုပ္ပြားေတာ္ကို ဖန္ဆင္း၍ နတ္တို႔အားတရားေဟာေစကာ လူ႔ျပည္တြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာအား အဘိဓမၼာမာတိကာကို ေဟာျပီးေသာအခါ နတ္ျပည္သို႔ျပန္ႀကြ၍ တစ္ဆက္တည္းျဖစ္ေစရန္ ပ႑ဳကမၺလာျမေက်ာက္ျဖာထက္၀ယ္ တူယွဥ္တြဲထုိင္ေနဟန္ကို ရည္ရြယ္သည္။ ရုိးရုိးထုိင္ဆင္းတုမ်ားႏွင့္ မကိုဋ္ဆင္ျမန္းထားေသာ ဆင္းတုမ်ားကုိလည္း ေတြ႔ရသည္။ မကိုဋ္ဆင္ျမန္းထားေသာ ဆင္းတုမ်ားကို အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ဗီတားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒသတို႔၌ ပါလေခတ္ (ေအဒီ၊၁၀-၁၂)တြင္ စတင္ထုလုပ္သည္။ ဗုဒၶဆင္းတု ထုလုပ္ေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မင္းမ်ိဳးျဖစ္ျခင္း၊ ျမတ္စြာဘုရား၏တန္ခုိးေတာ္ကို စႀကာ၀ေတးမင္းႏွင့္ခုိင္းႏိုင္းျခင္း၊ ယုံႀကည္ျခင္းတို႔ေႀကာင့္ ပန္းခ်ီပန္းပုဆရာတို႔ႏွင့္ သဒၶါႀကည္ညိဳသူတို႔က မကိုဋ္ႏွင့္လည္ဆြဲတို႔ျဖင့္ ထုလုပ္ခဲ့ႀကသည္။ ျမန္မာႏွင့္အိႏၵိယတို႔ ယဥ္ေက်းမႈျခင္း ကူးလူးဆက္ဆံရာမွ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။

စူဠ၀ံသႏွင့္မဟာ၀ံသတို႔တြင္ သဒၶါႀကည္ညိဳသူတို႔က ျမတ္စြာဘုရားဆင္းတုကို အ၀တ္တန္ဆာမ်ားလွဴဒါန္းရာမွ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္ဟုလည္းေကာင္း မဟာပရိနိဗၺာနပါဠိေတာ္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ စႀကာ၀ဠာတစ္ခုမွ အျခားစႀကာ၀ဠာတစ္ခုသို႔ တရားေဟာႀကြေသာအခါ ထိုေဒသ၏ရွင္ဘုရင္ထိုင္ရာ ရာဇပလႅင္တြင္ ထုိင္ေတာ္မူေလ့ရွိျပီး လူတို႔က မိမိတို႔၏ဘုရင္တည္းဟု ထင္မွတ္မႈကိုရည္ရြယ္၍လည္းေကာင္း ဇင္းမယ္ယြန္းပဏၰာသက်မ္းအရ မာန္မာနႀကီးေသာ ဇမၺဴပတိမင္းကို အမ်ိဳးမ်ိဳးဖန္ဆင္းရာမွ ျဗဟၼာအသြင္ ဖန္ဆင္းသည္ကို ရည္ရြယ္၍ ထုလုပ္ကိုးကြယ္ရာမွလည္းေကာင္း ထိုသို႔ေသာဟန္ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟုဆုိသည္။

၂။ရပ္ေတာ္မူဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား

ဤေကာ့ဂြန္းဂူရွိ ရပ္ေတာ္မူရုပ္ပြားမ်ားသည္ =

၁။လက္၀ဲလက္ယာလက္သို႔ တိမ္းေစာင္းျခင္းမရွိပဲ တည့္မတ္ညီမွ်စြာ ရပ္ေနေတာ္မူဟန္ျဖစ္ေသာ သမဘဂၤ (သို႔) သမပါဒရပ္ေတာ္မူပုံ

၂။ဦးေခါင္းမွဖေနာင့္ႏွစ္ခုအလယ္ဗဟိုသုိ႔ သုမႀကာမ်ဥ္ႀကိဳးမွန္းဆ ဆြဲႀကည့္လွ်င္ ခ်က္ေတာ္၏လက္ယာဘက္ သို႔မဟုတ္ လက္၀ဲဘက္ကို ခပ္ေစြေစြျဖတ္သန္းသြားပါက ရုပ္ပြားေတာ္၏ အထက္ပိုင္းႏွင့္ေအာက္ပုိင္းတို႔သည္ အနည္းငယ္ ေကြးယုိင္ယိမ္းညြတ္မႈ ရွိေနဟန္ျဖစ္ေသာ အာဘဂၤရပ္ေတာ္မူပုံ

၃။ရုပ္ပြားေတာ္အလယ္ဗဟိုကို သုမႀတာမ်ဥ္းႀကိဳးမွန္းဆဆြဲႀကည့္လွ်င္ လက္၀ဲမ်က္လုံး သို႔မဟုတ္ လက္ယာမ်က္လုံး သို႔မဟုတ္ ရင္ဘတ္အလယ္ ခ်က္၏လက္ယာ သုိ႔မဟုတ္ လက္၀ဲကိုျဖတ္၍ ေျခဖေနာင့္အထက္သို႔ ဆင္းသြားေသာသုံးဆစ္ခ်ိဳးဟန္၊ ကိုယ္ေတာ္ေအာက္ပုိင္းသည္ ခါးတင္ပဆုံမွေျခဖ်ားထိ လက္ယာဘက္ သို႔မဟုတ္ လက္၀ဲဘက္သုိ႔ ေကြးညြတ္ေနဟန္၊ ခႏၶာကိုယ္အလယ္ပုိင္း လည္ပင္းႏွင့္ခါးတင္ပဆုံမွာမူ လက္၀ဲ သို႔မဟုတ္ လက္ယာသုိ႔ ေကြးညြတ္ေနဟန္ ဦးေခါင္းမွာ လက္ယာ သို႔မဟုတ္ လက္၀ဲသို႔ေခါင္းညြတ္ေနဟန္ျဖစ္ေသာ ႀတိဘဂၤသုံးဆစ္ခ်ိဳးရပ္ေတာ္မူပုံ

၄။ ရပ္ေတာ္မူကိုယ္ေတာ္ကို ေကြးညြတ္ယိမ္းယိုင္၍ ျပထားဟန္ျဖစ္ေသာ အတိဘဂၤရပ္ေတာ္မူပုံ အရပ္အေခၚ အခ်ိဳးေတာ္ႀကီး (အလြန္တရာလႈပ္ရွား အသက္၀င္ေနုပုံကို ေဖၚေဆာင္ရာတြင္  ထုလုပ္ေလ့ရွိသည္) ဟူ၍ ေလးမ်ိဳးရွိရာတြင္ ဤေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ သမဘဂၤ သို႔ သမပါဒကို ေတြ႔ရသည္။

၃။ေလ်ာင္းေတာ္မူ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား

ေလ်ာင္းျခင္းကို သယန-ဟု ေခၚေ၀ၚသုံးႏႈန္း၍ ယင္းသယန-ေလ်ာင္းေတာ္မူပုံ ထုလုပ္ရာတြင္ =

၁။ျခေသၤ့မင္းေလ်ာင္းေနပုံႏွင့္တူသျဖင့္ သီဟသယနေခၚေသာ အေညာင္းညာေျပလဲေလ်ာင္းေနဟန္

၂။ဂီလာနသယန သို႔မဟုတ္ ဗ်ာဓိသယနေခၚ မက်န္းမမာသျဖင့္ မထႏုိင္ေသာေႀကာင့္ လဲေလ်ာင္းေနဟန္

၃။မဟာပရိနိဗၺာနသယန သုိ႔မဟုတ္ ကုသိႏၷာပုံေတာ္ေခၚ မဟာပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူဟန္

ေလ်ာင္းေတာ္မူဗုဒၶဆင္းတုကိုးကြယ္ရာတြင္ အရပ္မ်က္ႏွာကိုလုိက္၍ အမည္မွတ္ႀကသည္လည္းရွိ၏။ ယင္းကား ၁။အေရွ႕သာေလ်ာင္း၊ ေတာင္ ေပါင္းေလာင္း၊ ေနာက္ေစာင္းေနရဗာ၊ ေျမာက္ေစာင္း ကုသိႏၷာ၊ ေလးျဖာေခၚေ၀ၚတာ-ဟူေသာ နိယံႏွင့္

၂။အေရွ႕ဦးေခါင္း၊ ေရႊသာေလ်ာင္း၊ ေပါင္းလည္းဒကၡိဏာ၊ ေနာက္ေနရဗဏ္ ပစၧမံ၊ ေျမာက္မွန္နိဗၺာန္သာ-ဟူေသာနိယံတို႔ႏွင့္အညီ အေရွ႕အရပ္ကို မ်က္ႏွာမူေလ်ာင္းေနဟန္ကို ေရႊသာေလ်ာင္း၊ ေတာင္ဖက္သို႔ ဦးေခါင္းလွည့္ေလ်ာင္းေတာ္မူဟန္ကို ေပါင္းလည္းပုံေတာ္ (သို႔) ေပါင္းလည္းပုံေတာ္၊ အေနာက္ဖက္သို႔ ဦးေခါင္းလွည့္ေလ်ာင္းဟန္ကုိ းေနရဗဏ္ပုံ (သို႔) ဧည့္ခံေတာ္မူပုံ၊ ေျမာက္ဖက္သို႔ ဦးေခါင္းျပဳ ေလ်ာင္းေတာ္မူဟန္ကုိ မဟာပရိနိဗၺာနပုံေတာ္ဟူ၍ ေခၚေ၀ၚႀကသည္။

ဤေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ ေက်ာက္ေတာင္နံရံ၊ မ်က္ႏွာႀကက္အေနအထားတို႔အေပၚ မူတည္၍ တိက်ေသာအရပ္မ်က္ႏွာသတ္မွတ္မႈ မရွိေသာေႀကာင့္ သီဟာသနေလ်ာင္းေတာ္မူအေနအထားကို ေတြ႔ရသည္။

၄။အုတ္ခြက္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား

အုတ္ခြက္ဆင္းတုလုပ္ရာတြင္ ေျမကိုအလိုရွိသလို ပုံေဖၚသြန္းလုပ္ရျခင္းျဇစ္ျပီး ယင္းအုတ္ခြက္ဆင္းတုကို သေရေခတၱရာ၊ပ်ဴေခတ္မွစကာ ထုလုပ္ခဲ့ႀကသည္။ အုတ္ခြက္တြင္ စာေရး၍လည္း ပူေဇာ္ေလ့ရွိသည္။ အုတ္ခြက္ကို ပ်ဴေခတ္တြင္ မည္သို႔ေခၚသည္မသိရေသာ္ျငား မြန္တို႔က က်က္=ဘုရား-ဟုေခၚျပီး ပုဂံေခတ္ စိေပမိဖုရားတစ္ဦးႏွင့္ထီးလိႈင္မင္းတို႔က ပါဠိျဖင့္ ပဋိမံ=ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္-ဟုေခၚကာ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးကမူ ေဒ၀နာဂရီအကၡရာျဖင့္ ဥဳံ ဣတိနိယံ ရာညးျဂီ အနိရုဒၶေဒ၀သွ် = ဤပုံေတာ္အား အနိရုဒၶေဒ၀မင္း ျပဳေတာ္မူသည္ - ဟုေရးခဲ့ေသာေႀကာင့္ ပုဂံေခတ္တြင္ ပုံေတာ္၊ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္-ဟုသာ ေခၚေ၀ၚသည္ဟုမွတ္ရမည္။ အုတ္ခြက္ေ၀ါဟာရမတိုင္မီ၌မူ ေျမပုံဘုရား-ဟု ေခၚတြင္ႀကသည္။ အုတ္ခြက္ဘုရား ကိုးကြယ္မႈအႀကီးမားဆုံးေသာေခတ္မွာ ပ်ဴေခတ္ႏွင့္ပုဂံေခတ္တို႔ျဖစ္ျပီး ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အုတ္ခြက္ဘုရား အမ်ားဆုံးေတြ႔ရေသာေနရာမွာ သေရေခတၱရာ(ေမွာ္ဇာ)၊ ပုဂံ၊ သထုံ၊ ဘားအံ(ေကာ့ဂြန္းဂူ)တို႔ျဖစ္သည္။

ေကာ့ဂြန္းဂူရွိ အုတ္ခြက္ဆင္းတုတို႔ကို ေလ့လာေသာအခါ =

၁။ရုိးရိုးသကၤန္း၀တ္၍ ခႏၶာကိုယ္ျပည့္လုံးေသာ မ်က္ႏွာသြယ္၍ နားရြက္ေတာ္ ပုခုံးသုိ႔မထိေသာ ကန္ေတာ့ပုံ ဥဏၰလုံေမႊးရွင္ေတာ္ရွိ၍ သကၤန္းကို ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ရေသာ ႏွစ္ထပ္သ႑ာန္ သကၤန္းအနားရွိ၍ ခ်က္တုိင္ေအာင္ သကၤန္းအနားစြန္းရွိေသာ လက္ေတာ္သည္ ဘူမိဖုႆမုျဒာဟန္ရွိ၍ ပလႅင္ထိေရာက္ေသာ ေျခခ်ိတ္ထားဟန္ရွိ၍ ႀကာလွန္တစ္ထပ္ေအာက္၌ အျခားႀကာလွန္တစ္ထပ္သ႑ာန္ ေအာက္ခံႀကာပလႅင္ရွိေသာ ေနာက္ခံတံကဲမွာ ေညာင္ရြက္သ႑ာန္ရွိ၍ တံကဲမ်က္ႏွာျပင္ကို တန္ဆာဆင္ပုံေဖၚထားေသာ အုတ္ခြက္ဆင္းတုေတာ္။

၂။မကုိဋ္တန္ဆာေဆာင္း၍ ဆင္းတုပုံစံမထင္ရွားေသာ ႀကာေမွာက္ႀကာလွန္ပလႅင္ေပၚတြင္ ဘူမိဖုႆမုျဒာဟန္ ထုိင္ဆင္းတုျဖစ္၍ ဘဒၵပိဌပုံစံကဲ့သို႔ အေပၚပုိင္းကား အလယ္ပိုင္းသိမ္ ေအာက္ပိုင္းကားသည့္ ပလႅင္ရွိေသာ မကိုဋ္သရဖူထိပ္တြင္ တုရင္ပုံစံရွိ၍ ႀကီးမားကာ အခက္အႏြယ္ပုံေဖၚထားသည့္ နားကင္းေတာ္ရွိေသာ နားတြင္ နားပန္ေတာ္ရွိ၍ စလြယ္၀တ္ထားေသာ ပလႅင္ကိုထိေနသည့္ လက္ေတာ္ရွိ၍ ေျခေတာ္မွာ ခ်ိတ္ထားဟန္ရွိေသာ ေနာက္ခံခုံးခၽြန္ပုံစံ အုတ္ခြက္ဆင္းတုေတာ္။

၃။မကိုဋ္တန္ဆာေဆာင္း၍ ႀကာဖတ္ခုနစ္ဖတ္ပါသည့္ ႀကာပလႅင္တြင္ ဘူမိဖႆမုျဒာျဖင့္ ထုိင္ေနဟန္ရွိေသာ ဆင္းတုဦးေခါင္းေတာ္တြင္ စိန္ေတာင္မ်ားျဖင့္ပုံေဖၚထား၍ မကိုဋ္သရဖူမွာ ငွက္ေပ်ာဖူးသ႑ာန္ရွိေသာ နားကင္းေတာ္မ်ားကို ရိုးရိုးႏွင့္လွပစြာ ပုံေဖၚထားျပီး နားပန္ေတာ္ရွိေသာ စလြယ္ထင္ထင္ရွားရွားရွိ၍ လက္ေမာင္း၌ လက္ႀကပ္တန္ဆာပါရွိေသာ လက္ေတာ္သည္ ပလႅင္ကိုထိေန၍ ေနာက္ခံခုံးခၽြန္တံကဲ၏ အနားသတ္မ်ားကို ရြဲလုံးအစက္အေျပာက္မ်ားျဖင့္ စီတန္းပုံေဖၚထားေသာ အုတ္ခြက္ဆင္းတုေတာ္ - ဟူ၍ သုံးမ်ိဳးကို ေတြ႔ရသည္။

၅။ေက်ာက္ရုပ္ႀကြမ်ား

 ပန္းပဲ၊ ပန္းတိမ္၊ ပန္းပု၊ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းယြန္း၊ ပန္းပြတ္၊ ပန္းေတာ့၊ ပန္းတေမာ့၊ ပန္းရံ၊ ပန္းတဥ္း=ဟူေသာ ပန္းဆယ္မ်ိဳးတို႔ကို ဘုရားမတင္၊ နတ္မ၀င္၊လူတြင္ပန္းဆယ္မ်ိဳး=ဟူ၍ ဆိုစမွတ္ျပဳႀကရာ ထိုဆယ္မ်ိဳးအ၀င္အပါ ျဖစ္သည့္ ပန္းတေမာ့အတတ္သည္ ေက်ာက္သားတို႔ကို လွပေအာင္ ပုံေဖၚရေသာအတတ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ခုိင္ခံ့မႈတြင္ ပန္းခ်ီပန္းပုတို႔ထက္ သာလြန္၍ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္အတူ ေပၚထြန္းလာျခင္းျဖစ္ေသာေႀကင္ ဗုဒၶအႏုပညာဟူ၍ သတ္မွတ္ေခၚဆိုႀကသည္။ အိႏၵိယမွ ရခုိင္သို႔ သို႔မဟုတ္ အာသံမဏိပူရလမ္းေႀကာင္းျဖင့္ ေရာက္လာသည္ဟုလည္းေကာင္း ေတာင္ပုိင္းအိႏၵိယယဥ္ေက်းမႈ၏ ပင္လယ္ေရေႀကာင္းမွတစ္ဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္းသို႔ ထိုမွတစ္ဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္းသုိ႔ ပ်ံ႕ႏွ႔ံေရာက္ရွိလာခဲ့သည္ဟုလည္းေကာင္း ပညာရွင္တို႔က ယူဆႀကသည္။ ပန္းတေမာ့ပညာသည္ ပ်ဴေခတ္ကတည္းကရွိခဲ့သည္ကို သေရေခတၱရာျမိဳ႕ေဟာင္းမွ လက္ရာအေထာက္အထားမ်ားကို ႀကည့္၍လည္း သိရွိႏုိင္သည္။ ထို႔အျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးရွိ ေစတီပုထိုးမ်ား သာသနိကအေဆာက္အဦမ်ားတြင္လည္း ေတြ႔ရျပီး ပန္းတေမာ့ႏွင့္ပတ္သက္၍ အႀကြယ္၀ဆုံးေတြ႔ရွိရသည့္ ေနရာမွာ စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ မုံရြာတစ္ဖက္ရွိ ဖိုး၀န္းေတာင္ျဖစ္သည္။

ေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ ဗုဒၶ၀ါဒဆုိင္ရာ ရုပ္တုႏွစ္ခုႏွင့္ ဟိႏၵဴ၀ါဒဆုိင္ရာ ရုပ္တုႏွစ္ခု ေပါင္း-သုံးခုကုိ ေတြ႔ရသည့္အျပင္ ပန္းတေမာ့အေျခခံေလးမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ကႏုတ္၊ နာရီ၊ ကပီ၊ဂဇာတို႔တြင္ နာရီအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။

၆။မင္စာမ်ားႏွင့္ေက်ာက္စာ

ေရွးျမန္မာတို႔ လွဴဒါန္းထားခဲ့ေသာ ေစတီပုထိုးမ်ား၊ ဂူဘုရားမ်ား၊ ဥမင္မ်ား၊ သိမ္၊ တန္ေဆာင္းမ်ားတြင္ မင္ျဖင့္ေရးထားေသာ အေရးအသားမ်ားကို သုေတသီတို႔က မင္စာ(Ink Inscription)ဟူ၍လည္းေကာင္း Ink Writing-ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေ၀ၚႀကသည္။ ေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ မင္စာခုနစ္ခုကို ေတြ႔ရသည္။ သေတသနသမားတို႔အတြက္ ေကာ့ဂြန္းဂူသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာရန္ အလြန္သင့္ေလ်ာ္လွပါသည္။ ဆင္းတုတို႔၏ သမုိင္းတန္ဖိုးကို ေက်ာက္ျပင္နံတြင္ သကၠရာဇ္-၁၀၅၇ ႏွင့္ ၁၁၅၇-ခု ေရးထုိးထားေသာ မင္စာႏွစ္ခုက သက္ေသခံေနသည္။ မင္စာအမွတ္ ၇-တြင္ ေအာက္ခံအမည္းေပၚ အျဖဴျဖင့္ေရးေသာ စာသုံးေႀကာင္းကို ယေန႔တိုင္ မည္သူမွ်ဖတ္ႏုိင္ျခင္းမရွိေသးေပ၊ ယခင္ပညာရွင္တို႔က ေအဒီ ၆-ရာစု၊ အိႏၵိေတာင္ပုိင္းရွိ ပလႅ၀ႏွင့္ကဒမၺအကၡရာႏွင့္ တူသည္ဟုလည္းေကာင္း ၄င္းေခတ္ တုိင္း-ကေမၻာဒီးယား (ခမာ) ေရွးေဟာင္းအကၡရာမ်ားႏွင့္ ဆင္သည္ဟုလည္းေကာင္း သုံးသပ္ခဲ့ႀကသည္။

ေရွးလူႀကီးမ်ားသည္ အေႀကာင္းအရာတစ္ခုကို ရည္ရွည္တည္တံ့ရန္ ေက်ာက္တိုင္၊ ေက်ာက္တုံးႏွင့္ ေက်ာက္ျပားမ်ားတြင္ စာမ်ားေရးထုိးထားခဲ့ႀကရာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပ်ဴစာ၊ မြန္စာ၊ ျမန္မာစာ၊ ပါဠိစာ၊ သကၠတစာ၊ ရွမ္းစာမ်ားျဖင့္ ေရးထားေသာေက်ာက္စာ အမ်ားအျပားကို ေတြ႔ရသည္။ ေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ ေက်ာက္စာတစ္ခုရွိသည္။ ေက်ာက္ရုပ္ႀကြ၀တ္ရုံ၌ ေရးထုိးထားေသာေက်ာက္စာတြင္ သကၠရာဇ္ေရးထိုးထားျခင္း မရွိေသာ္ျငား သထုံ၊ ေရႊစာရံပရ၀ုဏ္ရွိ တရာပ္ႏွင့္ပ႑ိတ္ေခၚ မြန္ေက်ာက္စာတို႔မွ စာလုံးတစ္ခ်ိဳ႕ႏွင့္တူသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ ပရပထုံမြန္ေက်ာက္စာ(ေအဒီ ၆-ရာစု)ႏွင့္ ေလာ့ဗူရီမြန္ေက်ာက္စာ(ေအဒီ ၈-ရာစု)တို႔မွ မြန္စာလုံးတို႔၏ စာလုံးအကၡရာသ႑ာန္နီးစပ္သည္။ ေကာ့ဂြန္းဂူရွိ ေက်ာက္စာတို႔ကား ျမေစတီေက်ာက္စာ အေရးအသားႏွင့္ ဆင္တူသျဖင့္ အေနာ္ရထာမင္း သထုံကိုသိမ္းပုိက္သည့္ ေအဒီ ၁၀၅၇(၁၁-ရာစု)က ေရးထုိးေသာ ေက်ာက္စာျဖစ္သည္ဟု သုံးသပ္ရပါမည္။

၇။မြန္းမံပုံေဖၚထားရွိမႈမ်ား

ေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ မြမ္းမံပုံေဖၚထားမႈ မ်ားစြာရွိသည္။ ထူးျခားသည္မွာ စြန္းထြက္ေနသည့္ ေက်ာက္ေတာ္မ်က္ႏွာျပင္၀ယ္ ဘုံ ၁၁-ဆင့္ပါေသာ ျပသာဒ္ေပၚ၌ ေစတီကဲ့သို႔ ပုံေဖၚထားမႈ၊ ယင္းေက်ာက္ေတာင္စြန္း၏ ထိပ္ပိုင္းတြင္ လွည္းဘီးပုံ ဓမၼစႀကာအ၀ုိင္းႏွစ္ခု၊ ယင္းေက်ာက္ေတာင္စြန္း၌ပင္ ပုံစံတူျပသာဒ္သုံးေဆာင္၊ ဘုံကုိးဆင့္ပါေက်ာင္းေဆာင္၊ သဘာ၀ေက်ာက္စြယ္ႀကီးကို ရွစ္ေျမွာင့္သ႑ာန္ေဖၚကာ ယင္း၌ အုတ္ခြက္ဆင္းတုကပ္ထားမႈတို႔သည္ ေကာ့ဂြန္းဂူ၏ မြမ္းမံထားမႈတြင္ ထူးျခားခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။

*****ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ား*****

ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ား ပ်က္စီးရျခင္းအေႀကာင္းကို ဆန္းစစ္ႀကည့္ပါက ၁။ႏွစ္ကာလႀကာရွည္လာမႈေႀကာင့္ ၂။သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေႀကာင့္ ၃။သစ္ပင္ႀကီးမ်ားေပါက္ေရာက္မႈေႀကာင့္ ၄။ပိုးမႊားမ်ား၊မႈိမ်ားကပ္ျငိမႈေႀကာင့္ ၅။လူသားမ်ားေႀကာင့္-ဟု သိရွိရသည္။ ေကာ့ဂြန္းဂူတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ နံရံကပ္ဗုဒၶဆင္းတုအုတ္ခြက္ဘုရားမ်ား ပ်က္စီးဆုံးရႈံးရျခင္းျဖစ္သည္။

ေကာ့ဂြန္းဂူကို ၁။နညး္ပညာ (က)အင္ဂ်င္နီယာ (ခ)ဓာတုေဗဒ ၂။ဥပေဒ၊အက္ဥပေဒတို႔ျဖင့္ ကာကြယ္ထားသည္။ အျခားေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ားကိုလည္း ထို႔အတူပင္ေစာင့္ေရွာက္ထားပါသည္။

*****ေကာ့ဂြန္းဂူ၏ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္*****

ေကာ့ဂြန္းဂူရွိ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ ျမန္မာပုံစံစစ္စစ္မဟုတ္ပါပဲ ေအဒီ-၁၂၄၅ မွ ၁၄၃၈-ခုနစ္အတြင္း ေသာကၠတဲ(ဆူခုိထိုင္း)ေခတ္လက္ရာႏွင့္ ဆင္ေနသည္။ ေသာကၠတဲေခတ္လက္ရာမ်ားသည္ ဦးေခါင္းေတာ္မွ ဥဏွလုံေမႊးရွင္ေတာ္သည္ မီးလွ်ံပုံသ႑ာန္ရွိျပီး လက္ေျချပည့္ျဖိဳး၍ ဘယ္ေျခေပၚညာေျခထပ္ထားဟန္ျဖစ္သည္။ ခမာႏွင့္သီဟိုဠ္လက္ရာေရာေနေသာ ေသာကၠတဲေခတ္လက္ရာကို ယေန႔တုိင္ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္။ ထုိင္းရာဇ၀င္တြင္ ေသာကၠတဲဘုရင္ Ramkhamhaeng-၏ ႀသဇာအာဏာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မုတၱမေဒသတို႔တုိင္ေအာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည္ဟုဆုိသည္။ မြန္ရာဇ၀င္တြင္ မြန္ျပည္နယ္၊သထုံျမိဳ႕၊ဒုန္၀န္းရြာမွ မြန္လူမ်ိဳး (အခ်ဳိ႕က ရွမ္းလူမ်ိဳးဟုဆိုသည္) ကုန္သည္ ၀ါေရရု (၀ါဂရု) သုိ႔မဟုတ္ မာဂဒူးသည္ ေသာကၠတဲ့(ဆူခိုထုိင္း)သုိ႔ ကုန္သြယ္ရာမွ ဘုရင့္ထံအမႈထမ္းရာ ဘုရင့္သမီးႏွင့္ခ်စ္ႀကိဳက္သျဖင့္ ဒုံ၀န္းသို႔ ခိုးယူခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မုတၱမကိုအုပ္စုိးေသာ အလိမၼာမင္း(သကၠရာဇ္ ၆၄၃)ကို လုပ္ႀကံကာ ျမိဳ႕သစ္ေထာင္သည္။ ထိုအခ်ိန္က မြန္တို႔ေနရာသည္ မုတၱမကို အလယ္ထား၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ ျပည္ႏွင့္ေတာင္ငူေအာက္ပုိင္း၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ေရး၊ျမိတ္၊တနလၤာရီတုိင္ေအာင္ ပ်ံ႕ခဲ့သည္။ ဥဏွိႆ မီးလွ်ံပုံသည္ သီဟိုဠ္မွ ေသာကၠတဲသို႔ေရာက္ရွိျပီးေနာက္ ယင္းမွတစ္ဆင့္ ေကာ့ဂြန္းဂူသို႔ေရာက္သည္-သုိ႔မဟုတ္ မြန္တို႔ယဥ္ေက်းမႈသည္ ထုိင္းတို႔ထက္ေစာသျဖင့္ မြန္မွတစ္ဆင့္ ထိုင္းသို႔ေရာက္သည္ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာ၊သီဟိုဠ္၊ထိုင္းတို႔သည္ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္းကူးလူးဆက္ဆံရာမွ ျဖစ္ေပၚလာသည္-ဟုု မွန္းဆႏုိင္သည္။ သီရိလကၤာ၏ ေအဒီ ၅-ရာစုလက္ရာကို ယေန႔တိုင္ေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္။

စာေရးဆရာ ေမာင္ေမာင္နန္းႏြယ္ေရးေသာ ေကာ့ဂြန္းဂူရွိ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားစာအုပ္ (ပခုကၠဴဦးအုန္းေဖ၊သုေတသနစာေပ တတိယဆု)မွ ထုတ္ႏႈတ္ေရးသားသည္။